Kev koom tes ntawm Aristotle

Tus Sau: Peter Berry
Hnub Kev Tsim: 12 Lub Xya Hli Ntuj 2021
Hloov Hnub: 1 Lub Xya Hli Ntuj 2024
Anonim
Hli Thoj-tsiaj kev lom zem
Daim Duab: Hli Thoj-tsiaj kev lom zem

Zoo Siab

Aristotle ntawm Estagira (384 BC-322 BC) yog Macedonian philosopher ntawm Greek kev vam meej puag thaum ub, suav nrog cov neeg tseem ceeb ntawm sab hnub poob thiab nws cov tswv yim, sau nyob ib puag ncig 200 tsab ntawv uas tsuas yog 31 tseem raug khaws cia, muaj qhov siv tau thiab cuam tshuam rau peb li keeb kwm kev txawj ntse rau ntau tshaj ob txhiab xyoo.

Nws cov ntawv sau tau cuam tshuam nrog ntau tus neeg nyiam, los ntawm kev xav, kev nom kev tswv, kev ncaj ncees, lub cev, thiab kev hais lus, mus rau paj huam, astronomy, thiab biology; thaj chaw ntawm kev paub uas nws tau ua lub luag haujlwm hloov pauv, hauv qee kis txawm tias yog lub hauv paus: nws yog thawj qhov kev tshawb fawb ntawm logic thiab biology hauv keeb kwm.

Nws yog tus thwjtim ntawm lwm tus kws tshaj lij tseem ceeb xws li Plato thiab Eudoxus, thaum lub sijhawm nees nkaum xyoo uas nws tau kawm hauv Academy ntawm Athens, tib lub nroog uas tom qab ntawd nws yuav pom Lyceum., qhov chaw uas nws yuav qhia kom txog thaum nws cov thwj tim poob, Alexander ntawm Macedonia, tseem hu ua Alexander the Great. Tom qab ntawd nws yuav mus rau lub nroog Chalcis, qhov uas nws yuav tuag nyob rau xyoo tom ntej.


Aristotle txoj hauv kev yog lub hauv paus ntawm kev kawm niaj hnub no thiab kev xav, thiab nws feem ntau tau txais txiaj ntsig hauv kev sib tham hauv ntiaj teb, kev kho mob, thiab kev tshaj tawm.

Cov haujlwm ntawm Aristotle

Cov haujlwm sau los ntawm Aristotle uas muaj txoj sia nyob rau peb yog 31, txawm hais tias kev sau ntawv ntawm qee tus ntawm lawv tam sim no tsis sib haum. Tus hu Corpus aristotelicum (Aristotelian lub cev), txawm li cas los xij, tau kawm hauv nws Prussian tsab los ntawm Inmanuel Bekker, tsim tawm xyoo 1831-1836 thiab ntau lub npe tseem nyob hauv Latin.

  • Cov lus ntawm Logic: Pawg (Qeb), Los ntawm kev txhais lus (Los ntawm kev txhais lus), Kev tshuaj xyuas thawj zaug (Analytica priora), Txheeb cais vib nas this (Rov qab Analytica), Cov ncauj lus (Cov ncauj lus), Sophistic refutations (Los ntawm sophisticis elenchis).
  • Physics qhia: Lub cev (Physica), Saum ntuj ceeb tsheej (Los caelo), Hais txog tiam neeg thiab kev noj nyiaj txiag (Ntawm tiam thiab kev noj nyiaj txiag), Huab cua (Huab cua), Ntawm ntug (Ntawm Ntiaj Teb), Ntawm tus plig (Los ntawm anima), Kev Kho Mob Me Me ntawm Xwm (Parva naturalia), Kev ua pa (Los ntawm spiritu), Keeb kwm ntawm tsiaj (Animalium keeb kwm), Qhov chaw ntawm cov tsiaj (Los ntawm partibus animalium), Kev txav ntawm tsiaj (Los ntawmmotu tsiaj), Kev loj hlob ntawm tsiaj (Los ntawm incessu animalium), Kev tsim tsiaj txhu (Los ntawm generatione animalium), Ntawm cov xim (Los ntawm coloribus), Ntawm cov khoom ntawm kev xaiv (Los ntawm audibilibus(Physiognomonic),Physiognomonica), Ntawm cov nroj tsuag (Los ntawm plantis), Ntawm qhov kev xav tau hnov ​​(Los ntawm mirabilibus auscultationibus), Cov Neeg Kho Tshuab (Mechanica), Teeb meem (Teeb meem), Ntawm cov kab tsis pom kev (Los ntawm lineis insecabilibus), Qhov chaw ntawm cua (Ventorum zaum), Melisos, Xenophanes thiab Gorgias (luv luv MXG).
  • Phau ntawv ntawm metaphysics: Metaphysics (covMetaphysica).
  • Kev coj ncaj ncees thiab txoj cai cog lus: Nicomachean kev ncaj ncees (Ethica Nicomachea), Zoo siab heev (Magna moralia), Kev Ncaj Ncees Eudemic (Ethica Eudemia), Phau ntawv qhia txog kev tsim txiaj thiab kev ua phem (De virtutibus thiab vitiis libellus), Txoj cai (Txoj cai), Kev Lag Luam (Kev lag luam) thiab Txoj Cai Lij Choj ntawm Athenians (Athenaion txoj cai).
  • Treatises ntawm rhetoric thiab paj huam: Rhetorical kos duab (Rhetorica), Rhetoric rau Alexander (Rhetorica rau Alexandrumthiab Poetics (Poetic cov).

Piv txwv ntawm Aristotle txoj kev koom tes

  1. Nws tsim nws tus kheej cov kev xav. Tawm tsam cov tswv yim ntawm nws tus kws qhia Plato, rau lub ntiaj teb uas tau tsim los ntawm ob lub dav hlau: paub tab thiab txawj ntse, Aristotle npaj siab tias lub ntiaj teb tsis muaj qhov chaw nyob. Yog li, nws tau thuam "Theory of forms" ntawm nws tus kws qhia ntawv, uas tshaj tawm tias lub ntiaj teb ntawm cov tswv yim yog lub ntiaj teb tseeb thiab tias lub ntiaj teb pom tau tsuas yog xav txog nws. Txog Aristotle, txhua yam yog tsim los ntawm teeb meem thiab daim ntawv, tsis tuaj yeem ua ke hauv qhov tseem ceeb ntawm kev muaj tiag, thiab lawv qhov tseeb tsuas yog tuaj yeem mus txog qhov tseeb, uas yog, dhau los ntawm kev paub dhau los.
  1. Nws yog tus tsim leej txiv ntawm kev xav. Thawj qhov kev tshawb fawb kab ke ntawm cov hauv paus ntsiab lus ntawm kev siv tau lossis tsis raug cai ntawm qhov laj thawj yog los ntawm tus kws tshawb fawb Greek no, los ntawm kev tsim kho ntawm qeb ntawm syllogism (txiav tawm). Hauv nws tus kheej cov lus, qhov no yog "kev hais lus (lub logo) uas, tsim qee yam, nws yuav tsum yog los ntawm lawv, rau qhov lawv yog dab tsi, lwm yam sib txawv "; uas yog, cov txheej txheem rau kev txiav txim siab qhov kev txiav txim siab los ntawm ib pawg ntawm thaj chaw. Cov kab ke no ua rau nws muaj peev xwm los kawm qhov laj thawj ntawm nws tus kheej los ntawm qhov siv tau lossis tsis raug cai ntawm thaj chaw. Tus qauv uas tseem siv tau txog niaj hnub no.
  1. Nws tau tshaj tawm txoj cai ntawm kev tsis sib cav. Lwm qhov txiaj ntsig zoo rau kev xav yog lub hauv paus ntsiab lus ntawm kev tsis sib cav, uas teev tseg tias cov lus pom thiab nws qhov kev tsis pom zoo tsis tuaj yeem muaj tseeb nyob rau tib lub sijhawm thiab tib yam nkaus. Yog li ntawd, txhua qhov laj thawj uas cuam tshuam txog qhov tsis sib xws yuav suav tias yog qhov cuav. Aristotle tseem mob siab rau nws txoj kev mob siab rau kev kawm txog qhov ua tsis raug (qhov laj thawj tsis raug), uas nws tau txheeb xyuas thiab cais tawm kaum peb yam tseem ceeb.
  1. Nws tawm tswv yim faib kev xav. Nyob rau lub sijhawm ntawd, lub tswvyim tau nkag siab zoo li "kev kawm qhov tseeb", yog li nws lub hom phiaj ntawm kev txaus siab tau nthuav dav heev. Aristotle hloov qhov kev qhia ua ntu zus raws li nws: kev xav, uas nws tau txiav txim siab npaj rau kev qhuab qhia; theoretical philosophy, ua los ntawm physics, lej thiab metaphysics; thiab cov tswv yim tswv yim, uas suav nrog kev coj ncaj ncees thiab kev nom kev tswv.
  1. Nws tau thov kom muaj kev ncaj ncees ntawm kev tsim txiaj. Aristotle tiv thaiv qhov tseem ceeb ntawm kev tsim txiaj ntawm tus ntsuj plig, uas yog, cov uas tau ua nrog tib neeg qhov laj thawj, uas rau nws tau muab faib ua ob qho: kev txawj ntse thiab lub siab nyiam. Los ntawm lawv, txiv neej tuaj yeem tswj hwm nws qhov tsis raug cai. Cov kev coj ua no yuav ua haujlwm tag nrho cov tsev kawm kev xav uas yuav los tom ntej, uas kev sib cais ntawm tus txiv neej ntawm qhov kev xav thiab tsis xav li cas yuav tshwm sim rau lwm yam, xws li kev ntseeg ntseeg sib cais ntawm tus ntsuj plig thiab lub cev tuag.
  1. Nws nthuav tawm cov txheej txheem kev xav ntawm cov qauv ntawm tsoomfwv. Txoj kev xav no tau coj los siv tsis hloov pauv ntau xyoo tom ntej thiab txhawb nqa ntau ntawm peb cov txheej txheem kev tswj hwm nom tswv tam sim no. Aristotle tau thov rau 6 hom kev tswjfwm, cais raws li seb lawv puas tau nrhiav qhov zoo thiab tus naj npawb ntawm cov thawj coj uas twb muaj lawm, uas yog:
  • Cov kev cai uas nrhiav qhov zoo sib xws:
    • Yog tias ib tus neeg tswj hwm: Monarchy
    • Yog tias ob peb txoj cai: Aristocracy
    • Yog tias muaj ntau txoj cai: Kev ywj pheej
  • Regimes degraded los ntawm lawv:
    • Yog tias ib tus neeg tswj hwm: Tyranny
    • Yog tias ob peb txoj cai: Oligarchy
    • Yog tias muaj ntau txoj cai: Demagoguery

Cov ntawv Aristotelian no thiab nws cov piv txwv ntau tau pab cov kws sau keeb kwm kom rov txhim kho ntau haiv neeg Greek nyob rau lub sijhawm ntawd.


  1. Nws tau thov ua qauv geocentric astronomical. Cov qauv no xav txog lub ntiaj teb raws li qhov chaw ruaj khov (txawm hais tias puag ncig) nyob ib puag ncig uas cov hnub qub tig mus rau hauv lub vault kheej kheej. Cov qauv no tseem siv tau thoob plaws ib tiam dhau ib tiam, txog thaum Nicolás Copernicus nyob rau xyoo pua 16th qhia txog tus qauv uas ua rau Hnub Ci yog qhov chaw nruab nrab ntawm ntug ntug.
  1. Nws tsim lub cev kev xav ntawm plaub lub ntsiab lus. Nws txoj kev xav ntawm lub cev tau tsim los ntawm kev muaj plaub yam tseem ceeb: dej, ntiaj teb, huab cua, hluav taws thiab ether. Rau txhua tus nws tau muab lub zog txav mus los, uas yog: thawj ob qhov txav mus rau nruab nrab ntawm lub qab ntuj khwb, ob qho ntxiv tom ntej tau txav deb ntawm nws, thiab ether tau tig ncig lub chaw ntawd. Txoj kev xav no tseem siv tau txog thaum Kev Tshawb Fawb Kev Tshawb Fawb ntawm XVI thiab 17th caug xyoo.
  1. Nws tau tshaj tawm txoj kev xav ntawm kev tshwm sim tshwm sim. Ua tau zoo los ntawm Jan Van Helmont nyob rau xyoo pua kaum xya thiab thaum kawg tsis lees paub los ntawm kev tshawb fawb ntawm Louis Pasteur, txoj kev xav no ntawm qhov tshwm sim tshwm sim ntawm lub neej tau thov tsim lub neej los ntawm cov av noo, lwg lossis hws, ua tsaug rau lub zog tsim lub zog los ntawm qhov teeb meem, uas nws christened li entelechy.
  1. Ua lub hauv paus rau kev xav txog kev sau ntawv. Nruab nrab ntawm koj Rhetoric thiab nws Paj huam, Aristotle kawm cov lus ntawm cov lus thiab ua paj lug zoo, kov yeej Plato qhov kev xav ntawm cov kws sau paj huam (uas nws tau raug ntiab tawm ntawm nws Koom pheej teev lawv raws li cov neeg dag), thiab yog li tso lub hauv paus rau kev tshawb fawb kev xav ntawm kev zoo nkauj thiab txuj ci txuj ci, uas nws tau faib ua peb yam tseem ceeb:
  • Epic Tus neeg ua ntej ntawm cov lus piav qhia, nws muaj tus kws kho mob nruab nrab (tus piav qhia) uas rov qab los lossis rov hais cov xwm txheej thiab yog li ntawd nyob deb ntawm qhov tseeb ntawm lawv.
  • Xwm txheej. Los ntawm kev rov tsim cov xwm txheej thiab ua rau lawv tshwm sim nyob rau hauv pem hauv ntej ntawm cov pej xeem, daim ntawv sawv cev no yog qhov siab tshaj plaws rau Aristotle thiab ib qho uas ua haujlwm zoo tshaj plaws rau polis, vim nws sawv cev rau txiv neej zoo dua nws yog, thiab nws poob.
  • Tso dag. Zoo ib yam li kev tu siab, tab sis sawv cev rau txiv neej phem dua li lawv. Cov ntawv tshawb fawb comedy nyob hauv Paj huam Hmoov tsis zoo, Aristotle's poob lawm.



Cov Ntawv Tshaj Tawm Tshiab

Tsim nyog Adjectives ntawm Cov Neeg
Cov lus nrog ua ntej tetra-
Cov khoom siv rov ua dua tshiab